Bij acupunctuur denken de meeste mensen uiteraard aan China, waar acupunctuur en kruidengeneeskunde de belangrijkste peilers zijn binnen de Traditionele Chinese Geneeskunde.
In China dateert het tenminste 2000 jaar terug, alhoewel nu wel duidelijk is dat therapeutische technieken waarbij de huid doorboort werd ook onafhankelijk van China, in veel gemeenschappen wereldwijd ontwikkeld warden.
Een voorbeeld daarvan zijn de Papyrus Ebers, antieke Egyptische medische geschriften, waarbij acupunctuur achtige behandelingen worden beschreven.
De Veda’s zijn bij de meeste mensen wel bekend, de de meest antieke geschriften binnen het Hindoeisme. De Ayurveda, ofwel de “Wetenschap van het Leven”, bevat veel kennis over acupunctuur en kruiden. De Vedas zijn rond 1300 voor Christus in geschrift vastgelegd, maar werden al generaties lang doorgegeven, en worden gedacht 5000 tot 7000 jaar oud te zijn.
Maar dichterbij huis is ook een fascinerend voorbeeld gevonden van acupunctuur. In 1991 werden de bevroren resten van een man ontdekt in de Smilaun Gletscher in de Tiroler Alpen.
Hij werd al snel “Ötzi” genoemd. Deze oudste Europese mummy dateert ca. 5300 jaar terug, en op zijn lichaam werden 61 tatoeages gevonden. Fascinerend genoeg bleken 80% van deze tatoeages zich op acupunctuurpunten te bevinden, die gebruikt worden voor de behandeling van rugpijn en buikproblemen. Uitgebreid onderzoek bracht aan het licht dat Ötzi leed aan slijtage, Lyme, galblaasstenen, en wormen. Hij was 45 jaar oud toen hij met een pijl in de rug werd geschoten en voor het nageslacht in het ijs bewaard is gebleven. Door deze opmerkelijk goed bewaarde “IJsman” kunnen we een huiddoorborings/acupunctuur techniek dateren van rond 3200 voor Christus in Centraal Europa.
47 Tattoos op zijn benen en rug zijn gearrangeerd in 15 groepen. Negen van deze groepen zijn zijn op of binnen 5 mm van klassieke acupunctuur punten, en geen van hen zijn op zichtbare plekken van het lichaam, waar tatoeage een versieringsfunctie zou kunnen hebben. Hij had dus tekenen van degenaratie in zijn onderste wervels, heup, knie en enkel gewrichten, en zijn darm bevatte een ruime hoeveelheid zweepworm eieren en een vrij hoge hoeveelheid houtskool.
Acupunctuur in het Westen
Rond 1600 brachten de Jezuïten allerlei informatie mee terug naar Europa van hun reizen in China, o.a. een beschrijving van het gebruik van acupunctuur.
Wilhelm Ten Rhyne (1647-1700) werkte als arts voor de VOC en had een tijdlang Japan als basis, waar hij getuige was van acupunctuur, daar naartoe gebracht vanuit China. Hij maakte gedetailleerde aantekeningen en diagrammen, die hij presenteerde aan het medische establishment bij terugkomst en hier was aanvankelijk veel interesse voor, maar dit nam mettertijd af.
En eigenlijk is acupunctuur pas van de grond gekomen in het westen tot na het Nixon’s bezoek aan China in 1972 en het daaropvolgende optrekken van het Bamboe Gordijn. Vlak voor zijn bezoek, ontwikkelde een correspondent van de New York Times (James Reston) een appendicitis, terwijl hij rapporteerde vanuit Peking. Zijn operatie werd uitgevoerd onder regionale anesthesie en hij kreeg acupunctuur voor een postoperatieve ileus. Hij was erg onder de indruk van het effect van deze esoterische therapie en schreef een lang artikel voor de krant. Deze hele episode kreeg aanzienlijke aandacht in de pers en dit - samen met verslagen van operaties succesvol uitgevoerd op patiënten die volledig bij bewustzijn waren en alleen acupunctuur kregen als pijnbestrijding, stimuleerde groot enthousiasme om deze techniek nader te bestuderen.